Wybierasz spawarkę i zastanawiasz się nad jej funkcjonalnością, metodą pracy i parametrami przekładającymi się na potencjalne zastosowania urządzenia? To bardzo słuszne podejście, jednak brakuje w nim jednego – rozważenia ile prądu pobiera spawarka oraz konsekwencji tego faktu dla Twojego portfela. W przygotowanym artykule rozwijamy ten temat i sprawdzamy, czy da się ograniczyć koszta spawania.
Na co wpływa fakt ile prądu pobiera spawarka?
Zużycie prądu przez spawarkę jest istotnym czynnikiem, który powinieneś wziąć pod uwagę podczas wyboru odpowiedniego dla siebie modelu. Dlaczego? Przypuśćmy, że wybierasz urządzenie, którego maksymalny pobór prądu wynosi 10 A. Prawdopodobnie nie jest ono najsilniejsze, więc przy maksymalnej mocy niewiele uda Ci się zespawać. Inwestujesz zatem w potężniejszy sprzęt i jeśli udałoby Ci się go w ogóle podłączyć, z dużym prawdopodobieństwem przeciąłbyś domową sieć, której gniazdka przystosowane są do poboru prądu nie większego niż 16 A. Dlatego też w takim przypadku konieczne jest używanie gniazdek trójfazowych – zależnie od rodzaju możesz obciążyć je 16 A, 32 A lub 63 A (pod warunkiem, że Twoja instalacja temu podoła!), co pozwoli Ci podłączyć do sieci spawarki największego kalibru. Oczywiście, zazwyczaj im większy pobór prądu, tym większy będzie pobór mocy.
Czy maksymalny prąd spawania to to samo, co maksymalny pobór prądu?
Może Cię zaskoczyć, że zawarta w karcie produktu informacja, ile prądu pobiera spawarka nie pokrywa się z drugą – jaki jest jej (maksymalny) prąd spawania. To nie przypadek, ale reguła – prąd z sieci, zanim trafi do elektrod, poddany zostaje przekształceniom (choćby ze zmiennego w stały, ale wykorzystywane są też dodatkowe układy elektroniczne). Dzięki nim nie jesteś ograniczony do tej znikomej wartości kilkunastu lub kilkudziesięciu amperów, ale możesz cieszyć się prądem spawania sięgającym 200 A w tańszych modelach i nawet 500 A w profesjonalnych spawarkach.
Maksymalny pobór prądu w zależności od rodzaju spawarki
Czy istnieje korelacja pomiędzy poborem prądu, prądem spawania i ceną spawarki? Bywa to różnie. Zasadniczo można powiedzieć, że im większy jest prąd spawania, tym – siłą rzeczy – konieczne będzie zwiększenie poboru prądu z sieci, a zatem jego maksymalna wartość nominalna wzrośnie. Z drugiej strony jednak, nie jest to żelazna reguła ze względu na dostępność różnego rodzaju konstrukcji spawarek i metod spawania. Przykładowo, spawarka inwertorowa Sherman TIG 202P pozwala na wykorzystanie dwóch metod: TIG DC oraz MMA. Maksymalny prąd spawania w tych dwóch metodach to, odpowiednio, 200 A oraz 180 A. A ile prądu pobiera spawarka z sieci? Dla TIG 19.6 A, podczas gdy w przypadku MMA aż 26.6 A – dokładnie odwrotnie. Zamiast zatem kierować się przeczuciem, zawsze sprawdzaj te wartości w tabeli z danymi technicznymi.
Jak zminimalizować zużycie prądu przez spawarkę?
Na niewiele jednak zdadzą się te informacje, jeśli nie będzie płynęła z nich praktyczna korzyść, a jest nią oczywiście oszczędność. Co zrobić, by wpłynąć na to, ile prądu pobiera spawarka?
Ile kosztuje użytkowanie spawarki?
Na początek dobrze będzie zdać sobie sprawę z faktu jak właściwie wpłynie użytkowanie tego urządzenia na wielkość rachunku za prąd. Cena prądu w Polsce w roku 2023 wynosiła około 1 PLN/kWh i wahała się nawet o kilkadziesiąt groszy, zależnie od dostawcy i taryfy. Niech Twoja spawarka ma moc 5 kW, z którą spawasz nieprzerwanie przez cztery godziny. Ile to będzie kosztowało? Policzmy: 1 PLN/kWh * 5 kW * 4 h = 20 PLN. Dużo czy mało? Dlatego też warto zainwestować w urządzenie, które potrafi wygenerować wysoki prąd spawania przy niskim poborze energii elektrycznej.
Pobór mocy – nietypowe jednostki?
Zastanawiające może Ci się wydać, że maksymalny pobór mocy w informacjach technicznych spawarki podawany jest nie w typowych jednostkach (tj. kilowatach – kW), ale w kilowoltoamperach (kVA). Zasadniczo V∙A = W, więc wydaje się, że wszystko w porządku, jednak… to nie do końca prawda. Wyrażona w kW jest bowiem moc czynna (znamionowa), czyli faktycznie pobierana przez urządzenie, podczas gdy w kVA – moc pozorna, czyli czynna powiększona o bierną, związaną z pulsowaniem energii między elementami obwodu elektrycznego. Moc pozorna nie uwzględnia zatem przesunięcia fazowego; typowo jednak za przelicznik przyjmuje się wartość 0.8, czyli moc czynną ~= 0.8∙moc pozorną, o czym warto pamiętać prowadząc obliczenia szacunkowe.
Znaczenie regulacji prądu spawania
Powiedzieliśmy już, że to ile prądu pobiera spawarka zależy od natężenia prądu spawania, jakiego chcesz używać. Ponieważ dobre urządzenia spawalnicze posiadają płynną jego regulację, efektywnie zużycie zależy od Ciebie. Oczywiście, jeśli ustawisz prąd spawania zbyt nisko, spoina będzie nieestetyczna, a jej jakość mierna, a zdecydowanie przesadzony prąd może doprowadzić do podziurawienia materiału, więc pole manewru jest ograniczone. Mimo to, możesz zaoszczędzić na próbnych spawach, pamiętając praktyczną regułę: około 50 A na milimetr grubości materiału przy niewielkich grubościach oraz 30 A na milimetr – przy większych.
Sprawność spawarki a zużycie prądu
Jednym z najefektywniejszych sposobów na redukcję kosztów spawania jest wybranie naprawdę dobrego urządzenia. Producenci podają cechę zwaną sprawnością, mówiącą o tym, ile procent każdych 10 min możesz wykorzystać na pracę z maksymalnym prądem spawania (10% to bardzo mało, celuj bliżej 60%) – pozostały czas jest martwy i służy do chłodzenia sprzętu. To ile prądu pobiera spawarka nie zależy zatem jedynie od czasu spędzonego z elektrodami w ręku, ale też od kolejnych cykli Twojego przygotowania się gdy urządzenie już chodzi, czy czasu gdy po prostu czeka bezczynnie, włączone.